کودکان و زبان دوم
آموزش زبان در خردسالی
امروزه با پیشرفت فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات نیاز به یادگیری زبان‌های بیگانه بیش از پیش احساس می‌شود و تعداد زیاد زبان‌آموزان خود موید افزایش این نیاز در میان نسل جدید است. آشنایی با زبان‌های دیگر شناخت عمیق‌تری از فرهنگ‌ها و دریافت‌های بشر را در اختیار فرد قرار داده و فرصت‌های شغلی بیشتری پیش روی آنها قرار می‌دهد. به همین دلیل به‌رغم آنکه در بسیاری از کشورها زبان‌آموزی بخشی از آموزش‌های رسمی دوران تحصیل کودکان و نوجوانان را تشکیل می‌دهد، والدین اصرار دارند پیش از شروع آموزش‌های رسمی در مدارس روند زبان‌آموزی کودکشان را تسریع کنند. باورهای عمومی مبنی بر اینکه کودکان در زمینه فراگیری زبان نسبت به افراد بالغ موفق‌تر هستند و مغز انسان در سال‌های پیش از نوجوانی آمادگی بیشتری برای زبان‌آموزی دارد نیز یکی دیگر از دلایل اقبال والدین به زبان‌آموزی کودکان به شمار می‌رود. با این وجود تحقیقات علمی نشان می‌دهد یاد گرفتن کامل یک زبان پیش از رسیدن به سن خاصی غیرممکن است و اگرچه کودکان در سال‌های ابتدایی عمرشان شانس بیشتری برای یادگیری زبان مقصد دارند اما یادگیری کامل تنها منوط به پیگیری در سنین بزرگسالی است.
متخصصان آموزش زبان بر این باورند یادگیری زبان برای اغلب افراد و ازجمله کودکان با دوره‌ای موسوم به «شک زبانی» یا«دوران سکوت» آغاز می‌شود. در طول این مرحله افراد بیشتر شنونده هستند و بیشتر به خودگویی با زبان مقصد می‌پردازند. این مرحله در کودکان می‌تواند از 10 ساعت تا 6 ماه به طول بینجامد. در مرحله دوم که آن هم حدود 6 ماه به طول خواهد انجامید دامنه لغات قابل فهم کودکان به یکهزار خواهد رسید. در دوره بعدی سرانجام افراد قدرت تکلم به زبان بیگانه را پیدا می‌کنند. در این دوران که افراد حدود 3 لغت را در دامنه دانش زبانی خود محفوظ دارند، کودکان شروع به مکالمه کردن و سوال پرسیدن می‌کنند. اما این موضوع که آیا یادگیری زبان دوم موجب رشد شناختی در کودکان می‌شود همواره جنجال‌برانگیز بوده است. در حالی که بعضی مطالعات از آسیب دیدن قوه شناختی کودکان 2زبانه سخن می‌گویند و معتقدند 2زبانه شدن موجب آشفتگی ذهن و کاهش«IQ» و کندی در روند تحصیلات آکادمیک کودکان می‌شود، مطالعات روانشناسی از دهه 60 میلادی به بعد آثار مثبت بسیاری برای یادگيری زبان در کودکی برمی‌شمارند. تفکر انعطاف‌پذیر، قدرت درک بهتر، خلاقیت بیشتر و افزایش عملکرد شناختی از جمله مزیت‌هایی است که گروه طرفدار آموزش زودهنگام زبان به کودکان از آنها نام می‌برند. اما در این حوزه هنوز اختلاف‌نظرهای بسیاری وجود دارد و به روشنی نمی‌توان از مضرات و مزیت‌های آموزش زبان در خردسالی سخن گفت.
کودکان چگونه 2 زبان را می‌آموزند؟
بهترین زمان یادگیری یک زبان خارجی از بدو تولد تا 7 سالگی است. تحقیقات جدید نشان داده است مغز بچه‌ها می‌تواند 2 زبان را به سادگی فراگیرد. بر مبنای این یافته‌ها دانشمندان امیدوارند حتی به بزرگسالان نیز کمک کنند تا ساده‌تر زبان بیاموزند.
ما فکر می‌کنیم جادویی که بچه‌ها برای یادگیری زبان به کار می‌برند تعدادی قانون است که می‌تواند برای یادگیری زبان در بزرگسالان نیز استفاده شود. دکتر پاتریشیا کوهل از دانشگاه واشنگتن یکی از اعضای تیمی است که تلاش می‌کنند این نکات را به یک تکنولوژی آموزش زبان تبدیل کنند. هر زبان از تعدادی صدای ویژه استفاده می‌کند. دانشمندان حالا می‌دانند بچه‌ها با توانایی تشخیص این صداها متولد می‌شوند اما این توانایی پیش از شروع حرف زدن در آنها رو به ضعیف شدن می‌گذارد و تا نخستین سالگرد تولد کاملا از بین می‌رود. دکتر کوهل در مثالی توضیح می‌دهد، ژاپنی‌ها نمی‌توانند تفاوت«لام» و«ر» را تشخیص دهند و «ریک» و«لیک» را یک جور تلفظ می‌کنند. تیم او دریافتند بچه‌های 7 ماهه در توکیو و سیاتل به خوبی این تفاوت‌ها را به اندازه هم درمی‌یابند. اما در 11 ماهگی بچه‌های ژاپنی این توانایی را از دست می‌دهند. بنابراین بچه‌ها به خوبی می‌توانند یاد بگیرند که به 2 زبان صحبت کنند اگر از ابتدا با آنها به 2 زبان صحبت شود. البته زمان به حرف آمدن در این بچه‌ها بیش از بچه‌هایی که تنها یک زبان یاد می‌گیرند طول می‌کشد. به طور متوسط بچه‌ها از یک‌سالگی شروع به حرف زدن می‌کنند و تا 18 ماهگی حدود 50 کلمه یاد می‌گیرند. دانشمندان ایتالیایی که روی بچه‌های 2زبانه تحقیق کرده‌اند، دریافتند مغز این بچه‌ها قابلیت انعطاف بیشتری نسبت به بچه‌های یک زبانه دارد. محققان، 44بچه یک ساله را مورد آزمایش قرار دادند تا ببینند آنها چگونه کلمات 3 سیلابی با حروف بی‌صدا را تشخیص می‌دهند. در کمال حیرت مشاهده شد که بچه‌های 2زبانه کاملا انواع کلمات را تشخیص می‌دهند در حالی‌که بچه‌های یک زبانه به این خوبی نیستند. بنابراین در حالی‌که یادگیری زبان جدید تا 7 سالگی ساده‌ترین زمان خود را می‌گذراند، این توانایی با رسیدن به سن بلوغ به طرز محسوسی رو به کاهش می‌گذارد و شما بعد از رسیدن به سن بلوغ اگرچه می‌توانید زبان را البته نه به‌خوبی کودکی یاد بگیرید اما به ندرت ممکن است بتوانید مثل یک فرد بومی و با لهجه او صحبت کنید. بر این اساس در آمریکا بسیاری از مدارس ابتدایی از یک دهه پیش 2 زبانه شده‌اند. اما چگونه می‌شود کودکان را 2زبانه بار آورد؟ مغز کودکان برای یادگیری 2 زبان نیازمند آن است که در تعامل باشد بنابراین تلویزیون یا سی‌دی به تنهایی کافی نیستند
توصیه می‌شود والدین کودکشان را در گروه‌هایی از کودکان که آنها نیز زبان می‌آموزند مشارکت دهند تا او به طور مداوم در معرض شنیدن و صحبت کردن یک زبان خارجی باشد.